Collegium Intermarium

REKRUTACJA

Św. Tomasz w postchrześcijańskim świecie. Relacja z konferencji

7 marca w tym roku to szczególna data – w tym dniu przypadała okrągła, 750 rocznica śmierci (narodzin dla Nieba) jednego z geniuszy ludzkości – św. Tomasza z Akwinu. Czy obecni przy Jego śmierci w cysterskim opactwie Fuossa Nova na północy Włoch wiedzieli albo choćby przeczuwali, że żegnają geniusza albo świętego geniusza? Można przypuszczać, że tak, skoro jego przyjaciel i sekretarz, Reginald z Piperno OP, tak się obszedł z częścią dłoni zmarłego, by przygotować przyszłe relikwie.
 
Dowodem na to, że się nie mylili, jest fakt, że 750 lat po śmierci Doktora Powszechnego w niewielkiej uczelni w Polsce z namaszczeniem i uwagą obchodzimy Tomaszowe Dni i i Tomaszowe Lata. Już 8 III 2023 roku trzech uczniów św. Tomasza wspólnie zastanawiało się nad aktualnością św. Tomasza. Czy warto sięgać do Jego pism? O. Michał Chaberek OP, dr Paweł Milcarek OSBs i Arkadiusz Robaczewski odpowiedzieli zgodnie: nie tylko warto! Kontakt z myślą Akwinaty jest wręcz ożywczy. Tomaszowa zasada „magna affirma, pauca negat, semper distinguere.” (jak najwięcej przyjmuj, jak najmniej odrzucaj, zawsze rozróżniaj) pozwala odnieść się do zjawisk jakie niesie współczesna cywilizacja, rozwój współczesnej nauki i zachować to, co trwałe, niezmienne, nienaruszalne, a jednocześnie nie negować tego, co nowe, wcześniej nieznane.
 
Naważniejszym wydarzeniem obchodów 750-lecia śmierci św. Tomasza z Akwinu była zorganizowana przez Collegium Intermarium międzynarodowa konferencja pt. „Św. Tomasz z Akwinu w postchrześcijańskim świecie. Bóg-człowiek-moralność”. Konferencję otworzył Rektor CI, dr Artur Górecki – było to jego pierwsze oficjalne wystąpienie jako rektora. „Jednym z zadań edukacji, a więc i środowiska akademickiego, jakim jest Collegium Intermarium, jest naprawienie zerwań w przekazie dziedzictwa kulturowego. Powrót do źródeł, do fundamentu. Tak też rozumiem cel tej konferencji, która swoistego zwornika dla tego, co wiecznotrwałe, szuka w myśli św. Tomasza z Akwinu” – powiedział Rektor Artur Górecki.
 
Wykład rozpoczynający konferencję wygłosił prof. dr hab. Włodzimierz Dłubacz, emerytowany profesor KUL, od początku ściśle współpracujący z Collegium Intermarium. „Po co wracać do Tomasza, przecież żył i tworzył w czasach średniowiecza? W czym może on być dla nas dzisiaj pomocny?” – pytał prelegent. I odpowiadał:   „Święty Tomasz z Akwinu był geniuszem, który widział lepiej, głębiej i dokładniej sprawy, które wiążą się istotnie z człowiekiem, z jego życiem i przeznaczeniem. Wykorzystał w swym dziele ogromny dorobek swoich poprzedników. Był i jest nadal rzetelnym nauczycielem prawdy o świecie, o Bogu i o człowieku. Jako nauczyciel i mistrz prawdziwy, powinien być przedmiotem studiów i źródłem inspiracji w naszym, także współczesnym, poszukiwaniu prawdy. Prawda bowiem nie podlega funkcji, ona się nie starzeje.”
 

Po nim głos zabrał o. dr Michał Chaberek OP, współbrat św. Tomasza. W swoim referacie pt. „Czy można uzgodnić metafizykę św. Tomasza z Akwinu z metafizyką ewolucjonizmu?” wykazał, że tzw. „metafizyka ewolucjonizmu”, na której oparł swoją teorię Karol Darwin nie tylko nie obala twierdzeń metafizyki klasycznej na temat pochodzenia świata, ale jest wobec nich wręcz bezradna.

Po przerwie kawowej swój referat wygłosił zagraniczny Gość Collegium Intermarium, dr Steve Cain, wykładowca Thomas Aquinas College w USA. Mówił, jak ważna w edukacji jest uwaga, jaką poświęcamy obserwacji przyrody, natury – to pozwala powrócić od różnych idei i ideologii do świata rzeczy.
 

Kolejnym prelegentem był dr hab. Zbigniew Pańpuch z Katedry Antropologii Filozoficznej i Filozofii Prawa KUL. Współczesne ideologie i nurty myślowo-kulturowe wymienione w tytule za wspólny mianownik mają przede wszystkim redukcjonistyczną koncepcję człowieka, gdzie zasadniczo nie ma miejsca na transcendencję, będącą skutkiem duchowo – cielesnej natury człowieka – mówił w swym przedłożeniu prelegent. W sposób najpełniejszy integralna koncepcja człowieka jako osoby została opracowana i zaprezentowana przez Tomasza z Akwinu już w czasach średniowiecznych, mając za sobą długą tradycję rozważań nad naturą człowieka wywodzącą się od czasów starożytnych. W sporach i dyskusjach ze współczesnymi, redukcjonistycznymi nurtami nie tylko można, ale trzeba sięgać do tej spuścizny – konkludował prof. Pańpuch.

O. dr Michał Mrozek OP, kolejny współbrat z Zakonu Kaznodziejskiego św. Tomasza kontynuował i uszczegółowił rozważania prof. Zbigniewa Pańpucha. Jaką rolę w odniesieniu do tożsamości człowieka odgrywa ludzka natura i cnoty kardynalne? Rozwiązanie św. Tomasza z Akwinu idzie pod prąd współczesnych rozwiązań, szczególnie obecnych w post-chrześcijańskim świecie. Akwinata buduje moralność i drogę do szczęścia na kanwie ludzkiej natury, odmienionej przez ludzkie władze oraz ich naturalne ukierunkowanie do właściwych dla nich przedmiotów. Akwinata odtwarza złożony, wpisany w ludzką naturę na podwójnej i splecionej ze sobą drodze refleksji nad ludzką naturą i jej możliwościami. Z jednej strony jest to refleksja naturalistyczna i filozoficzna, wykorzystująca szeroko dorobek etyczny ludzkości, m.in. Arystotelesa czy Cycerona. Z drugiej natomiast strony św. Tomasz jako teolog zaproponował lekturę ludzkiej natury i jej spełnienia w świetle chrześcijańskiego objawienia. Rozwiązania Akwinaty daleko wykraczają poza nasze schematy myślenia, godząc rygor systematycznej filozoficznej refleksji z doświadczeniem oraz podstawowymi intuicjami duchowymi i moralnymi człowieka – konkludował Prelegent.
 
Konferencję zwieńczył wykład dr Pawła Milcarka, który pokazał, jak różne były losy myśli św. Tomasza, tego, co nazywa się czasem t
„tomizmem” – od bezkrytycznej apologii po równie bezkrytyczne odrzucenie. Jednocześnie Prelegent pokazał, że św. Tomasz, Jego myśl wciąż może być obecna we współczesnych debatach, być dla niej ożywcza, pełnić rolę latarni, która wyostrza spojrzenie na rzeczywistość.
 

W konferencji w auli CI uczestniczyło ok. 50 osób z różnych stron Polski, inni śledzili jej bieg za pośrednictwem telewizji EWTN, która na żywo transmitowała materiał z CI. W przerwach w kuluarach toczyły się dyskusje wywołane przez zagadnienia poruszane w referatach, a także życzliwe, towarzyskie rozmowy Gości CI, którzy, uczestnicząc już w kolejnej konferencji w murach naszej uczelni, czują się w niej jak w domu.