Stulecie próby odnowy cywilizacji chrześcijańskiej. Osiągnięcia, rezultaty, porażki
Na ile myśl chrześcijańska zdołała zareagować na nowe prądy, które pojawiały się na przełomie XIX i XX wieku, takie jak modernizm, marksizm, psychoanaliza oraz na przemiany społeczne, które im towarzyszyły? Czy udało się chrześcijaństwu z jego filozofią, antropologią, koncepcją społeczną dać odpowiedź na laicyzm i ateizm nowych nurtów? Czy II Sobór Watykański, który miał być wielką odpowiedzią Kościoła, nowym odkryciem nieprzemijalności chrześcijaństwa - spełnił swe zadanie?
Program:
21 VI 2024 r.
godz. 17.00 dr Artur Górecki, prof., rektor CI – otwarcie konferencji
godz. 17.15 dr Tomasz Dekert (Ignatianum, CI) – Czy chrześcijaństwo może istnieć bez wymiaru cywilizacyjnego?
godz. 17.45 dr Paweł Milcarek (Christianitas, CI) – Dom Prosper Guéranger OSB – odkrywca monastycznej ścieżki odbudowy cywilizacji chrześcijańskiej
godz. 18.15 prof. dr hab. Grzegorz Kucharczyk – Laicyzm i kryzys cywilizacji chrześcijańskie
22 VI 2024 r.
godz. 10.30 dr Artur Górecki, prof. CI – Społeczno-religijny kontekst narodzin mariawityzmu
godz. 11.10 prof. dr hab. Jacek Bartyzel (UMK, CI) – Wybrane koncepcje kontrreformacji katolickiej w XX wieku
godz. 11.50 dr hab. Włodzimierz Dłubacz (KUL, CI) Uniwersytet katolicki i renesans filozofii realistycznej jako odpowiedź na kryzys kultury na przełomie XIX i XX wieku
godz. 12. 30 dr hab. Marek Czachorowski (KUL, CI) – Recepcja neotomistycznej etyki w filozoficznej szkole lubelskiej
godz. 13:10 Przerwa obiadowa
godz. 14.00 Arkadiusz Robaczewski (CI) – Chrześcijańska odpowiedź na kryzys kultury z przełomu wieków – porażka czy tryumf? Próba diagnozy
godz. 14.30 Nieprzemijająca nowość chrześcijańskiej kultury? – dyskusja panelowa
Prelegenci:
Artur Górecki
Prof. CI, doktor nauk humanistycznych w zakresie historii (UW), ukończył także studia filozoficzno-teologiczne i zarządzanie oświatą; nauczyciel i wykładowca akademicki, były dyrektor Departamentu Kształcenia Ogólnego i Podstaw Programowych w MEiN, Członek Rady do Spraw Narodowego Zasobu Bibliotecznego przy Ministrze Kultury i Dziedzictwa Narodowego (2021–2024). Autor książek poświęconych historii społecznej i życiu religijnemu w XIX i na początku następnego stulecia, artykułów poświeconych m.in. historii, edukacji, w tym filozofii wychowania.
Tomasz Dekert
doktor religioznawstwa (UJ), adiunkt w Instytucie Kulturoznawstwa Uniwersytetu Ignatianum w Krakowie. Prowadzi badania w zakresie historii i antropologii religii. Pierwotnie jego zainteresowania naukowe dotyczyły kultury wczesnochrześcijańskiej, przede wszystkim kwestii relacji orto- i heterodoksji oraz rozwoju tradycji i imaginarium. Ostatnio zajmuje się głównie problematyką liturgii chrześcijańskiej widzianej przez pryzmat teorii rytuału. Autor dwóch książek nt. myśli i działalności herezjologicznej Ireneusza z Lyonu oraz licznych artykułów, m.in. w „Nova et Vetera”, „Religion and Theology” i „Religion and Literature”. Członek redakcji kwartalnika „Christianitas”. Mąż i ojciec, mieszka w Małopolsce.
Paweł Milcarek
doktor nauk humanistycznych w zakresie filozofii (1994), magister historii (1991), w l. 1992-2008 pracował w Katedrze Historii Filozofii Średniowiecznej ATK/UKSW w Warszawie; założyciel i redaktor naczelny kwartalnika „Christianitas”. Autor książek i artykułów na temat historii filozofii i liturgii łacińskiej oraz duchowości monastycznej, prowadzi badania na temat hermeneutyki reformy Soboru Watykańskiego II.
Grzegorz Kucharczyk
profesor nauk humanistycznych. Prorektor ds. Nauki Akademii im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim, pracownik Instytutu Historii PAN. Prowadzi badania w zakresie historii Prus i Niemiec oraz stosunków polsko-niemieckich w XIX i XX wieku. Jego zainteresowania badawcze dotyczą również dziejów antykatolicyzmu oraz polskiej i powszechnej myśli politycznej. Ostatnio opublikował: Wersal 1919. Nowa kultura bezpieczeństwa dla Polski i Europy (Poznań 2019), Chrystofobia. Pięćset lat nienawiści do Chrystusa i Kościoła (Warszawa 2020), Długi Kulturkampf. Pruskie i niemieckie wojny kulturowe przeciw Polsce 1795–1918 (Warszawa 2020), Prusy. Pięć wieków (Warszawa 2020), Katedra i uniwersytet. O kryzysie i nadziei cywilizacji chrześcijańskiej (Kraków 2021). Za książkę o ludobójstwie Ormian w Turcji w 1915 r. (Pierwszy holokaust XX wieku, Warszawa 2004) otrzymał w 2005 r. Nagrodę Wydawców Katolickich „Feniks”.
Działalność publicystyczną uprawia na łamach prasy konserwatywnej i katolickiej w kraju i za granicą. Publikował m. in. w „Salisbury Review”, „Christian Order”, „Christianitas”, „Polonia Christiana”, „Naszym Dzienniku”, „Miłujcie się”. Stały felietonista tygodnika „Do Rzeczy” oraz Radia Maryja.
Jacek Bartyzel
Profesor doktor habilitowany nauk społecznych; teatrolog, historyk idei, filozof polityki, publicysta; profesor zwyczajny UMK w Katedrze Filozofii i Teorii Polityki na Wydziale Nauk o Polityce i Bezpieczeństwie; członek polskich i zagranicznych towarzystw naukowych, w tym Consejo de Estudios Hispánicos Felipe II i Polskiego Towarzystwa Tomasza z Akwinu; opublikował m.in.: Konserwatyzm bez kompromisu. Studium z dziejów zachowawczej myśli politycznej w Polsce w XX wieku (Toruń 2002), „Umierać, ale powoli!” O monarchistycznej i katolickiej kontrrewolucji w krajach romańskich 1815-2000 (Kraków 2002, 2006²), W gąszczu liberalizmów. Próba periodyzacji i klasyfikacji (Lublin 2004, 2012²), Legitymizm. Historia i teraźniejszość (Wrocław 2009, 2011²), Krzyż pośrodku Księżyca. Historia i ideario meksykańskiego synarchizmu oraz katolickiej organizacji podziemnej El Yunque (1932 – 2012) (Biała Podlaska 2012), Nic bez Boga, nic wbrew Tradycji. Kosmowizja polityczna tradycjonalizmu karlistowskiego w Hiszpanii (Radzymin-Warszawa 2015, 2020), Prawica – nacjonalizm – monarchizm. Studia politologiczno-historyczne (Radzymin-Warszawa 2016, 2020), Zboże polskiego myślenia (Radzymin-Warszawa 2020).
Włodzimierz Dłubacz
Profesor dr hab., kieruje Katedrą Filozofii Boga na Wydziale Filozofii KUL Jana Pawła II oraz Studium Filozoficzno-Etyczno-Społecznym przy PMK w Paryżu. Jest dyrektorem Instytutu Socjologii WZNoS KUL w Stalowej Woli. Specjalizuje się w filozofii klasycznej (metafizyka, antropologia filozoficzna, filozofia Boga i religii oraz filozofia społeczeństwa i polityki) i jest autorem wielu książek i artykułów naukowych. Przebywał na licznych stypendiach (studiował) oraz wykładał w różnych ośrodkach krajowych i zagranicznych.
Marek Czachorowski
Dr hab., filozof, etyk. Studia filozoficzne magisterskie i doktoranckie na KUL (Wydział Filozofii KUL, specjalizacja – filozofia teoretyczna 1975/6 – 1986). Praca magisterska: Odpowiedzialność i człowiek według Romana Ingardena pod kierunkiem ks. prof. dr hab. T. Stycznia. Rozprawa doktorska: Stanowisko Karola Wojtyły/Jana Pawła II w sporze o miłość jako kryterium moralnej oceny antykoncepcji (1997), pod kierunkiem ks. prof. dr. hab. T. Stycznia, na Wydziale Filozofii KUL. Stopień doktora habilitowanego nauk humanistycznych w dyscyplinie filozofia (Wydział Filozofii Chrześcijańskiej Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego). Praca naukowo-dydaktyczna w Katedrze Etyki Wydziału Filozofii KUL 1988-2014. W latach 1999/2000 pracownik naukowo-dydaktyczny Wydziału Studiów nad Rodziną UKSW. Od 2014/2015 profesor Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej w Bydgoszczy. Członek Polskiego Towarzystwa Tomasza z Akwinu. Główne obszary zainteresowań: filozofia Karola Wojtyły, filozofia prawa, etyka ogólna, etyka prawnicza, etyka urzędnicza, etyka małżeństwa, etyka pedagogiczna.
Arkadiusz Robaczewski
Pełnomocnik Rektora do spraw programów i nauki. Filozof i publicysta, wykładowca akademicki. W latach 1995-2007 pracownik badawczo – dydaktyczny na KULu, na Wydziale Filozofii, w Katedrze Metafizyki i Antropologii. Założyciel i wieloletni dyrektor Instytutu Edukacji Narodowej. Członek-założyciel Polskiego Towarzystwa Tomasza z Akwinu. Autor programów kształcenia z dziedziny etyki i antropologii filozoficznej oraz licznych artykułów, haseł encyklopedycznych, w tym w Powszechnej Encyklopedii Filozofii, z dziedziny etyki, pedagogiki, filozofii kultury i innych. Pomysłodawca serii konferencji naukowych i popularyzatorskich, w tym m. in; „Nieprzemijająca nowość chrześcijańskiej kultury” i cyklu ogólnopolskich konferencji dla nauczycieli. Autor dwóch książek popularyzatorskich z dziedziny aretologii i filozofii kultury.
